Schotanus-Stichting
Opgericht op 12 april 1955 met als een van de belangrijkste doelen, het samenstellen van een familieboek. Het noeste werk van de genealogen leidt tot publicaties in Aldfaers Erf en Gens Schotana. Het leest als een spannend boek, soms een historisch drama. Het lezen over onze familie bindt ons in deze stichting. De familiedagen zijn er om excursies te maken naar de voor het geslacht Schotanus belangrijke plaatsen.
Dankzij pionierswerk van W. Tsj. Vleer te Hardegarijp is een raamwerk onstaan van het geslacht Schotanus. De invulling van dit raam is van de heer A. J. Schotanus. Vanaf aflevering 15 berust de redactie bij de genealoog de heer drs. J. Hengstmengel. Het boek bestaat inmiddels uit 20 afleveringen, opgesteld in samenhang met historische, culturele, religieuze en economische aspecten. Dat maakt het werk van de genealoog zo bijzonder.
De beginperiode speelt zich af in de late middeleeuwen tussen het einde van de kruistochten en de ontdekking van Amerika in 1492. Een tijd van vetes en twisten, economische achteruitgang en transmigratie. Daar waar we in de geschiedenisboekjes alleen lezen over de twisten in Holland, hadden de andere gewesten minstens zo vele twisten. In deze regio woedde de strijd tussen de Schieringers (arme adel, genoemd naar de monniken met hun schiere (grijze) kappen) en de Vetkopers (rijke veehouders en Groninger boeren) die voor het grootste deel uit Zevenwouden afkomstig waren. Vrijwel niemand voerde een achternaam, ook de adel niet. Daarom is er weinig bekend uit deze periode. In deze tijd verhuisden velen van de Zuidwesthoek naar de Zuidoosthoek, waar de vervening op gang kwam.
Elke familiegeschiedenis verliest zich in het duister. Het is niet bekend wie de ouders waren van Gabbe Baernds (geboren ca. 1437 in Ferwoude) van generatie I. Uit de eerste drie generaties zijn ook geen vrouwen bekend. Daarom is er weinig concreets. Gabbes zoon Baernd (geboren ca. 1462 in Stavoren) was commandant bij de Vetkopers. Wegens zijn lengte werd hij ook wel 'de grote' genoemd. Hij is gesneuveld op 13 januari 1496 op het Slotermeer, bij de strijd van de woudboeren tegen de Saksische troepen. Diens kleinzoon in generatie IV was Baernd Gabbes, geboren ca. 1522 te Goingarijp. Deze vestigde zich in Oudeschoot en huwde Johanna Hendriks, afkomstig uit Ruinen. Uit dit huwelijk werden o.a. drie zoons geboren, die alledrie naar de Latijnse school (voorloper van het gymnasium) gingen. Uit dit gezin vormde zich een zekere intelligentia in de periode 1575-1725.
Vóór 1800 had men nog geen erfelijke familienaam. Meestal volstond men met een voornaam gevolgd door een patroniem (vadersnaam). Waren er meer mensen met dezelfde naam, dan werd een bijnaam toegevoegd. Baernd was de zoon van Gabbe, dus luidde zijn naam Baernd Gabbes. Hij woonde in Oudeschoot, toen nog Schoot genoemd. Daarom werd hij ook wel Baernd Gabbes van Schoot genoemd. Zijn zoons Gabbe, Hendrik en Jelle gingen na het volgen van de Latijnse school studeren aan een universiteit waar de voertaal Latijn was. Daar verlatijnsten zij hun namen tot Jacobus, Henricus en Gellius. Omdat zij afkomstig waren uit Schoot, kregen zij de bijnaam 'Schotanus' toebedeeld, hetgeen 'afkomstig uit Schoot' betekent. Doordat zij deze bijnaam doorgaven aan hun nazaten werd deze bijnaam uiteindelijk - onder invloed van de toenmalige wetgeving - een erfelijke familienaam.
In het begin van de 12e eeuw brachten ridders in de zuidelijke Nederlanden kleuren en figuren aan op hun schilden om herkenbaar te zijn voor vriend en vijand. Later komen daar helmtekens bij en dekkleden. De oudste wapens waren eenvoudig, maar toen ook andere standen dan die der ridders het wapengebruik gingen overnemen werd de schakering rijker en de wapens ingewikkelder. In Friesland werden de nieuwere wapens van burgerlijke families vaak beperkt tot het wapenschild.
Het wapenschild
Het is een zgn sprekend wapen. Hetgeen wil zeggen dat de symbolen deels aan de naam zijn ontleend. Ster en ring wijzen op de naam Starringa of Sterringa (afkomstig van de oorspronkelijke naam van Staveren). De drie boven elkaar geplaatste harten symboliseren "eigenerfd" bezit in drie opeenvolgende generaties, dus vrij van leenrecht, een zogenaamd allodiaal bezit.
Schilddekking of helmteken
Bovenaan een uitkomende beer, maar in de wapens van Christianus en Henricus is duidelijke een een hond te herkennen. Het zou een Sint Bernard kunnen zijn. Destijd werd de Sint Bernard gebruikt op het slagveld voor het opsporen van gewonden. Het lijkt ook op de naam van Baernd. Aan de zijkanten twee gebogen tanden of horens, het zouden ook olifantstrompen kunnen zijn. A.J. Schotanus veronderstelt dat het een muziekinstrument is, zoals ze op het slagveld gebruikt werden. Wanneer deze beschrijving juist is, zou het wapen ontstaan zijn na het overlijden van Baernd Gabbes. Gezien het feit dat het helmteken zeer oud is, zou het ook kunnen zijn dat Henricus het vervangen heeft, en dat er dus ooit een ouder schild bestaan heeft.
Wilt u meer weten over de familiegeschiedenis, de Friese twisten, de namen Schotensis, Scholtanus, Schotanus à Steringa, Idzerda, de voornamen en afgeleiden zoals Bernd, Bauke, Hans, Japik, Lykele, Niklaas Jelle, Jelmer, of de meisjesnamen Berendje, Baernstsje, Japikje, Jeepke, Jeltje, Gelduw, Klaeske of Nikeltsje, dan kunt u nog steeds aflevering 1 bestellen in de webshop. In alle delen zijn historische verhalen opgenomen, foto's waar mogelijk, publicaties en oude kaarten.
Webshop
Nog steeds wordt genealogisch onderzoek gedaan. Daarbij hebben we uw hulp nodig. Bent u al bekend bij ons (zie de 7000 Schotanussen)? Zo niet, wilt u dan de uitgebreide vragenlijst downloaden en invullen. Onze genealoog kan u wellicht vertellen uit welke tak u afkomstig bent.
© Schotanus-Stichting 1955-2018 | Algemene voorwaarden | ANBI gegevens | Privacy | Contact.